Informacja na temat obowiązującego w Polsce stanu prawnego regulującego pobieranie komórek, tkanek i narządów od zmarłych osób w celu ich przeszczepienia
Podstawa prawna : Ustawa z dnia 1 lipca 2005 r. o pobieraniu i przeszczepianiu komórek, tkanek i narządów (Dz.U. z 2005 r. nr 169, poz. 1411
Transplantacja (inaczej donacja, przeszczep) to operacja polegająca na pobraniu narządu, tkanki lub komórek od dawcy i wszczepieniu go do organizmu biorcy. Przeszczep jest metodą ratowania życia osób ciężko chorych, które potrzebują zdrowego narządu.
Transplantacja narządów jest szansą na przeżycie nawet dla półtora tysiąca osób rocznie. Jeden dawca może uratować nawet kilka osób, przekazując:
- serce
- płuca
- wątrobę
- nerki
- trzustka
- jelito cienkie.
W Polsce obowiązuje zasada domniemanej zgody na pobranie narządów od osoby zmarłej, jeśli ta osoba za życia nie zgłosiła sprzeciwu w formie :
- wpisu w Centralnym Rejestrze sprzeciwów na pobranie komórek, tkanek i narządów ze zwłok ludzkich,
-oświadczenia pisemnego zaopatrzonego we własnoręczny podpis,
-oświadczenia ustnego złożonego w obecności 2 świadków, pisemnie przez nich potwierdzonego.
Osoba pełnoletnia nie musi nigdzie zgłaszać, że chcesz po śmierci przekazać swoje narządy oczekującym na przeszczep. Przed pobraniem narządów od osoby małoletniej lekarze pytają o decyzję rodziców lub opiekunów prawnych. Osoba małoletnia powyżej szesnastego roku życia może samodzielnie zgłosić sprzeciw i w takim przypadku nie można pobrać jej narządów.
Mimo że nie trzeba deklarować zgody na transplantację po śmierci, wiele osób dodatkowo:
- rejestruje się w bazach dawców różnych organizacji pozarządowych
- nosi bransoletki bądź karty dawcy, potwierdzające ich zgodę.
Osoba, która nie chce aby jej narządy były przeszczepiane innym, ma prawo do sprzeciwu. Wystarczy:
- zgłosić sprzeciw w Centralnym Rejestrze Sprzeciwów
- pobrać oświadczenie ze strony www.poltransplant.pl
- w formie pisemnej przesłać je na adres Centrum Organizacyjno-Koordynacyjnego ds. Transplantacji - Poltransplant
- nosić przy sobie własnoręcznie podpisane oświadczenie
- oświadczyć swoją wolę ustnie w obecności dwóch świadków; świadkowie muszą potwierdzić tę deklarację pisemnie
Gdzie szukać informacji na temat transplantacji
Wiedzę o transplantacji upowszechniają niektóre instytucje za pomocą kampanii oraz programów zdrowotnych. Przykładem jest Narodowy Program Rozwoju Medycyny Transplantacyjnej. Jego główne założenia to:
- promowanie transplantologii wśród społeczeństwa
- edukacja personelu medycznego
- wsparcie szpitali, banków tkanek i komórek oraz medycznych laboratoriów diagnostycznych.
Więcej informacji można znaleźć :
- Na stronie Ministerstwa Zdrowia https://pacjent.gov.pl/aktualnosc/jak-zostac-dawca-narzadow
- Na stronie kampanii informacyjno-edukacyjnej Ministerstwa Zdrowia realizowanej w ramach Narodowego Programu Rozwoju Medycyny Transplantacyjnej Solidarnie dla transplantacji - zgodanazycie.pl)