Dwór w Jartyporach

Folwark Jartypory wydzielony został z włości miedzeńskiej, należącej do Butlerów. W 1859 r. Jartypory przeszły w ręce Kuczyńskich herbu Ślepowron jako posag ostatniej z rodu, Józefy Butler, która poślubila Feliksa Kuczyńskiego z Korczewa. Skromny dworek zbudowany prawdopodobnie dla administratora, powstał w poł. XIX w., gdy dziedzicem był syn tej pary, Aleksander Kuczyński. Jego córka, Ludwika, wyszła za mąż za Leona Ostrowskiego herbu Rawicz. W 1944 r. majątek został przejety przez władze. Dwór zaadaptowano na szkołę podstawową i pełni tę rolę do dziś.

Dwór reprezentuje typowe rozwiązanie ustalone przez klasycyzm: na planie prostokąta dwutraktowy, z sienią na osi poprzedzonej gankami. Ganki ukształtowane zostały w formie klasycystycznego czterokolumnowego portyku. Dwór wyróżnia się wysokim czterospadowym dachem z facjatą nad gankiem. Ganek od strony południowej ze względu na zły stan techniczny został rozebrany przez dyrekcję mieszczącej się we dworze szkoły. Park dworski zachował się w stanie szczątkowym. Na uwagę zasługuje fragment alei grabowej.

We wsi Jarypory zasługuje się również zespół gorzelni z końca XIX wieku, w skład którego wchodzi murowana gorzelnia oraz murowany magazyn spirytusu. Ceglane budynki gorzelni reprezentują budownictwo przemysłowe.

Od 1980 roku w Jartyporach prowadzone są wykopaliska archeologiczne. Cmentarzysko z epoki żelaza, położone jest na niewielkim wydmowym wyniesieniu, na południe od nieistniejącego już strumienia płynącego w kierunku Liwca. Znaleziono tam m.in.: spinki typu Almgren, grzebień, wisior opasany i paciorki szklane z ciałopalnego grobu.