81. rocznica wybuchu powstania w getcie warszawskim

19 kwietnia 2024 roku obchodzimy 81. rocznicę powstania w getcie warszawskim, które było największym zbrojnym zrywem Żydów podczas II wojny światowej.

W dniu wybuchu powstania, w święto Pesach, na terenie getta przebywało 50 tysięcy osób. 

W 1940 r. Niemcy ogrodzili murem część centrum Warszawy i stłoczyli tam prawie pół miliona Żydów ze stolicy i okolic. Uwięzieni w getcie, umierali wskutek głodu, chorób, niewolniczej pracy i ginęli w egzekucjach. Latem 1942 r. została zorganizowana Wielka Akcja likwidacyjna. Niemcy wywieźli z getta do ośrodka zagłady w Treblince blisko 300 tysięcy Żydów. Wśród tych, którzy pozostali, narodziła się idea zbrojnego oporu. 19 kwietnia 1943 r. dwa tysiące Niemców wkroczyło do getta, by je ostatecznie zlikwidować. Przeciwstawiło się im kilkuset młodych ludzi z konspiracyjnych – Żydowskiej Organizacji Bojowej (ŻOB) i Żydowskiego Związku Wojskowego (ŻZW). Powstańcy, pod dowództwem Mordechaja Anielewicza, byli wycieńczeni i słabo uzbrojeni. Wielu wiedziało, że nie mają szans, ale woleli zginąć w walce, by ocalić swoją godność. Niemcy przeciwko powstańcom użyli pojazdów opancerzonych i artylerii. Zrównali getto z ziemią, metodycznie paląc dom po domu. Tylko nielicznym powstańcom udało się wydostać z getta kanałami. Resztę ocalałych Niemcy wywieźli do obozów koncentracyjnych.

-----------------------

Jednym z ocalałych z getta był Marek Edelman, ostatni dowódca Żydowskiej Organizacji Bojowej. 19 kwietnia, w rocznice powstania, składał bukiety żółtych kwiatów pod Pomnikiem Bohaterów Getta na Muranowie. Żonkil stał się symbolem szacunku i pamięci o powstaniu. Organizowana przez Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN akcja ma na celu rozpowszechnianie tego symbolu oraz szerzenie wiedzy na temat samego powstania.